“HIỂU LUẬT ĐỂ SỐNG ĐÚNG”
Những điểm mới cơ bản của Luật Quảng cáo 2012
------
(Ảnh minh họa - Bảng quảng cáo đẹp là nhờ có quy hoạch chuẩn)
Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển về kinh tế-xã hội, hoạt động quảng cáo ở nước ta đã có bước phát triển mạnh với sự gia tăng về số lượng doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ quảng cáo, sự mở rộng về hình thức, quy mô và công nghệ. Việc đầu tư kinh phí cho hoạt động quảng cáo hàng hoá, dịch vụ được các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh quan tâm. Do nhu cầu quảng cáo ngày càng tăng nên nhiều loại hình quảng cáo mới xuất hiện và phát triển mạnh, đặc biệt là quảng cáo trên các phương tiện điện tử, thiết bị đầu cuối, các thiết bị viễn thông; quảng cáo trên báo điện tử và trang thông tin điện tử; quảng cáo bằng đoàn người.
Tuy vậy, hệ thống pháp luật về quảng cáo ở nước ta đang có những bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển toàn diện của hoạt động quảng cáo trong nền kinh tế thị trường. Văn bản có giá trị pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật về quảng cáo là Pháp lệnh Quảng cáo được ban hành năm 2001, bên cạnh đó, một số quy định về quảng cáo trong các lĩnh vực chuyên ngành vẫn được quy định tại nhiều văn bản Luật như: Luật Thương mại, Luật Báo chí, Luật Xuất bản, Luật Dược và nhiều văn bản khác. Vì vậy, việc áp dụng các quy định về hoạt động quảng cáo gặp nhiều khó khăn, nhất là trong trường hợp các văn bản có quy định khác nhau. Pháp lệnh Quảng cáo là văn bản quy định tương đối toàn diện về hoạt động quảng cáo tuy nhiên do sự phát triển của hoạt động quảng cáo nên cũng đã có nhiều nội dung chưa được điều chỉnh hoặc không còn phù hợp.
Do đó, để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn về phát triển quảng cáo, những bất cập của hệ thống văn bản pháp luật hiện hành, nhằm mục đích ban hành một văn bản pháp luật có giá trị pháp lý cao để điều chỉnh toàn diện hoạt động quảng cáo ở nước ta. Tại Kỳ họp thứ ba, ngày 21 tháng 6 năm 2012 Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII đã biểu quyết thông qua Luật Quảng cáo. Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2013 và sẽ thay thế cho Pháp lệnh Quảng cáo số 39/2001/PL-UBTVQH10 ngày 16 tháng 11 năm 2001 hiện đang có hiệu lực.
Văn bản đã nêu rõ một số điểm mới cơ bản của Luật Quảng cáo, cụ thể:
Chương I: Quản lý nhà nước về hoạt động quảng cáo: Luật quy định Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về quảng cáo; Quy định về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cấm quảng cáo bao gồm: thuốc lá, rượu có nồng độ cồn từ 15 độ, sữa dùng cho trẻ dưới 24 tháng tuổi, sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi, bình vú, vú ngậm nhân tạo; thuốc kê đơn, thuốc được cơ quan nhà nước khuyến cáo hạn chế sử dụng hoặc sử dụng có sự giám sát của thầy thuốc; sản phẩm hàng hóa có tính chất kích dục, kích động bạo lực; súng săn, đạn súng săn, vũ khí thể thao; Đối với hành vi cấm quảng cáo. Bổ sung thêm một số nội dung mới như: Quảng cáo thiếu thẩm mỹ, xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo, định kiến giới, về người khuyết tật, quảng cáo sử dụng phương pháp so sánh trực tiếp, quảng cáo có sử dụng các từ “ nhất”, duy nhất, tốt nhất, số một hoặc các từ có ý nghĩa tương tự mà không có tài liệu hợp pháp chứng minh, vi phạm sở hữu trí tuệ, quảng cáo làm ảnh hưởng đến trẻ em…; Quy định về Hội đồng thẩm định sản phẩm quảng cáo: Hội đồng Trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có nhiệm vụ xem xét và đưa ra kết luận về sự phù hợp của sản phẩm quảng cáo với quy định của pháp luật trước, trong và sau khi thực hiện quảng cáo khi có yêu cầu của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động quảng cáo. Quy định nhiệm vụ và quyền hạn của tổ chức nghề nghiệp về quảng cáo.
Chương II, Quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong hoạt động quảng cáo gồm: Tách các đối tượng tham gia hoạt động quảng cáo để quy định cụ thể quyền và nghĩa vụ, bao gồm: quyền, nghĩa vụ của người quảng cáo; người kinh doanh dịch vụ quảng cáo; người phát hành quảng cáo; người cho thuê địa điểm, phương tiện quảng cáo và người tiếp nhận quảng cáo; Bổ sung thêm một đối tượng mới là Người tiếp nhận quảng cáo và quy định vụ thể các quyền và nghĩa vụ như: Được yêu cầu người quảng cáo hoặc người phát hành quảng cáo bồi thường thiệt hại khi quảng cáo không đúng với chất lượng, giá cả… và được tố cáo khởi kiện dân sự theo quy định của pháp luật…
Chương III, Hoạt động quảng cáo gồm 6 Mục, 22 Điều (từ Điều 17 đến Điều 38) quy định những nội dung về phương tiện quảng cáo; tiếng nói, chữ viết trong quảng cáo; yêu cầu đối với nội dung quảng cáo; điều kiện quảng cáo; quảng cáo trên báo in, báo nói, báo hình; quảng cáo trên báo điện tử và trang thông tin điện tử, trên phương tiện điện tử, thiết bị đầu cuối và các thiết bị viễn thông khác; quảng cáo trên các sản phẩm in, trong bản ghi âm, ghi hình; quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng-rôn, màn hình chuyên quảng cáo; quảng cáo trên phương tiện giao thông; quảng cáo bằng loa phòng thanh; biển hiệu của tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất kinh doanh; các yêu cầu đối với hoạt động quảng cáo thông qua chương trình văn hoá, thể thao, hội nghị, hội thảo, hội chợ, triển lãm, tổ chức sự kiện, đoàn người thực hiện quảng cáo, vật thể quảng cáo.
Quy định về một số thủ tục hành chính: Bãi bỏ Giấy phép thực hiện quảng cáo trên bảng, băng-rôn thay bằng thủ tục thông báo sản phẩm quảng cáo đến cơ quan quản lý nhà nước về quảng cáo trước khi thực hiện quảng cáo; Bãi bỏ Giấy phép ra phụ trương quảng cáo thay bằng thủ tục thông báo cho cơ quan quản lý nhà nước về báo chí; Bãi bỏ Giấy tiếp nhận hồ sơ quảng cáo (hoặc thủ tục đăng ký nội dung quảng cáo) đối với hàng hóa, dịch vụ trong lĩnh vực y tế, nông nghiệp và phát triển nông thay bằng quy định điều kiện phải thực hiện theo Điều 20 Luật quảng cáo và các nội dung bắt buộc quy định tại Nghị định của Chính phủ; Tiếp tục duy trì cấp phép đối với việc ra kênh, chương trình chuyên quảng cáo (Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép) và cấp phép xây dựng đối với màn hình quảng cáo từ 20 mét vuông trở lên; bảng quảng cáo 20 m vuông gắn vào công trình đã có trước; bảng quảng cáo đứng độc lập từ 40 m vuông trở lên (Bộ Xây dựng cấp phép).
Điều chỉnh diện tích quảng cáo trên báo chí, cụ thể:
Báo in: Tách ấn phẩm báo và ấn phẩm tạp chí. Trước đây Tại Pháp lệnh quảng cáo quy định báo in không được quảng cáo quá 10% tổng diện tích thì nay Luật quảng cáo quy định diện tích quảng cáo không được vượt quá 15% (tăng 5% so với Pháp lệnh) tổng diện tích một ấn phẩm, 20% tổng diện tích một ấn phẩm tạp chí (trước đây Pháp lệnh không quy định riêng cho tạp chí).
Báo nói, báo hình: Pháp lệnh quảng cáo quy định được quảng cáo không quá 5% nay Luật quảng cáo quy định được quảng cáo không quá 10% (Tăng 5%). Truyền hình trả tiền được quảng cáo không quá 5% (Tại Pháp lệnh quảng cáo không quy định riêng cho truyền hình trả tiền).
Không được phát sóng quảng cáo trong các chương trình: Chương trình thời sự; chương trình phát thanh truyền hình trực tiếp về các sự kiện chính trị đặc biệt, kỷ niệm các ngày lễ lớn của dân tộc.
Đối với quảng cáo chạy dưới chân màn hình thì không được quá 10% chiều cao màn hình.
Đối với quảng cáo bằng hình thức gửi tin nhắn, thư điện tử thì được quy định cụ thể: Chỉ được gửi tin nhắn và thư điện tử quảng cáo khi có sự đồng ý trước của người nhận; chỉ được gửi từ 7g đến 22 giờ; không được gửi quá 3 tin nhắn và 3 thư điện tử đến một số điện thoại hoặc một địc chỉ thư điện tử trong vòng 24g trừ trường hợp có sự thỏa thuận khác.
Quảng cáo trên các sản phẩm in
Đối với tranh, ảnh, áp-phích, ca-ta-lô, tờ rời, tờ gấp có nội dung cổ động, tuyên truyền về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ, văn học, nghệ thuật, được quảng cáo không quá 20% diện tích từng sản phẩm.
Không được quảng cáo trên các sản phẩm in là tiền hoặc giấy tờ có giá, văn bằng chứng chỉ và văn bản quản lý nhà nước.
Thời lượng quảng cáo trong bản ghi âm, ghi hình chương trình văn hoá, nghệ thuật, điện ảnh, bản ghi âm, ghi hình có nội dung thay sách hoặc minh họa cho sách không được vượt quá 5% tổng thời lượng nội dung chương trình.
Bên cạnh đó, chương này cũng đưa ra các quy định về việc viết, đặt biển hiệu, nội dung thể hiện trên biển hiệu của tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất kinh doanh; quy định về công tác xây dựng quy hoạch quảng cáo tại địa phương với yêu cầu của nội dung quy hoạch và trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương trong việc xây dựng quy hoạch quảng cáo để đảm bảo cảnh quan môi trường, mỹ quan đô thị và trật tự an toàn xã hội; quy định về hồ sơ thông báo sản phẩm quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng rôn; trình tự thông báo sản phẩm quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng rôn; cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo.
Chương IV: Quảng cáo có yếu tố nước ngoài gồm 03 Điều (từ Điều 39 đến Điều 41) quy định những vấn đề liên quan đến hoạt động quảng cáo của tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam; hợp tác đầu tư nước ngoài trong hoạt động quảng cáo; văn phòng đại diện của doanh nghiệp quảng cáo nước ngoài tại Việt Nam.
Trong Pháp lệnh Quảng cáo có quy định tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ quảng cáo nước ngoài được đặt Chi nhánh tại Việt Nam. Tuy nhiên, khi Việt Nam trở thành thành viên của tổ chức Thương mại thế giới (WTO) thì tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ quảng cáo nước ngoài được hợp đồng, hợp tác kinh doanh hoặc liên doanh với đối tác Việt Nam nhưng không được thành lập chi nhánh. Vì vậy, trong Luật đã bãi bỏ việc cho phép thành lập chi nhánh cho phù hợp cam kết của Việt Nam với WTO./.
(Nguyễn Văn Dũng - Phòng Tư pháp Quận 8)