Tất cả 16 phường trên địa bàn quận 8 (TPHCM) được bao bọc bởi hệ thống sông ngòi, kênh rạch, có điều kiện thuận lợi để phát triển mạng lưới giao thông đường thủy nối với các tỉnh ĐBSCL. Đặc biệt, khi các tuyến kênh Tàu Hủ, kênh Đôi được nạo vét, xây dựng hoàn chỉnh, cùng với Đại lộ Võ Văn Kiệt chạy song song đã tạo ra cảnh quan đặc sắc ở hai bên bờ. Đây chính là cơ sở để ngành du lịch TP phát triển thêm tuyến du lịch đường thủy (DLĐT) nội đô.
Khai thác tour tầm ngắn
DLĐT được TPHCM xác định là sản phẩm trọng tâm đầu tư để khai thác tốt lợi thế sẵn có, làm phong phú sản phẩm du lịch phục vụ du khách. Các chuyên gia du lịch đánh giá, nhiều nước trong khu vực ASEAN không có được lợi thế tự nhiên, cảnh quan bằng TPHCM nhưng họ đã khai thác tốt tuyến DLĐT. Tham gia đoàn khảo sát tuyến DLĐT do quận 8 tổ chức vào cuối tháng 5-2012 vừa qua, ông Lã Quốc Khánh, Phó Giám đốc Sở VH-TT-DL TPHCM, cho biết, trong đề án phát triển DLĐT, ngành du lịch TPHCM đã xây dựng, khai thác 3 tuyến DLĐT gồm tuyến tầm ngắn, tầm trung và dài. Tuyến dài từ TPHCM xuống các tỉnh ĐBSCL sang Campuchia, hiện đã có một vài doanh nghiệp khai thác. Tuyến tầm trung, từ trung tâm TPHCM đi Đồng Nai, Củ Chi, Cần Giờ. Tuyến tầm ngắn với cự ly khoảng 3 - 5km, đi theo các kênh, rạch khu vực nội đô của TP. Và quận 8 sẽ là điểm dừng chân trong hành trình tham quan của du khách trong tour khám phá nội thành bằng đường sông.
(Ảnh: Phố nhà cổ ở phường 13, quận 8 tạo thêm điểm nhấn cho city tour đường sông)
Mô hình phát triển DLĐT ngay trong nội đô TP có thể xem như là một tham vọng ấm ủ của ngành du lịch TP, bởi TPHCM có đầy đủ cơ sở cũng như lợi thế để phát triển tuyến này như các nước trong khu vực. Trước đây, khi Đại lộ Võ Văn Kiệt chưa hoàn thành, dự án nạo vét kênh, cải thiện môi trường nước chưa triển khai, nói đến việc đưa khách du lịch lênh đênh, ngắm cảnh trên những dòng kênh “ô nhiễm” này thì người nghe đều hoài nghi và không mấy lạc quan. Nhưng nay, con đường đẹp nhất của TP đã được thông tuyến, hầm Thủ Thiêm đã đưa vào hoạt động, kênh Bến Nghé, Tàu Hủ được nạo vét, 2 bên bờ kênh được chỉnh trang đẹp hơn đã tạo thêm động lực, làm cơ sở chắc chắn để tour này trở thành hiện thực. Ông Nguyễn Thành Chung, Chủ tịch UBND quận 8, TPHCM cho biết, môi trường nước, cảnh quan dọc bờ kênh Tàu Hủ, kênh Đôi đang dần được cải thiện. Dự án cải thiện môi trường nước, vệ sinh môi trường TPHCM lưu vực kênh Bến Nghé - Tàu Hũ - kênh Đôi - kênh Tẻ do Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tài trợ đã và đang làm thay đổi bộ mặt đô thị cũng như môi trường của quận 8. Điều này sẽ tạo động lực lớn để quận 8 phát triển du lịch gắn với bảo tồn di tích lịch sử, văn hóa và bảo vệ môi trường. Quận 8 đã khảo sát, xây dựng một số điểm dừng chân tiềm năng đưa vào khai thác như di tích Đình Bình Đông, tham quan chùa Long Hoa thưởng thức cơm chay, chợ nổi “trên bến dưới thuyền” ở bến Bình Đông, phố nhà cổ, phố ăn đêm…
Khắc phục môi trường nước
Tham gia đoàn khảo sát, ông Trương Hoàng Phương, Phó Giám đốc Công ty Du lịch Dấu Ấn Việt, cũng là thành viên trong Tổ Nghiên cứu sản phẩm du lịch của Hiệp hội Du lịch TPHCM, đánh giá, với thực trạng cảnh quan, môi trường hiện có, TP có thể triển khai đưa vào khai thác tuyến du lịch này. Ngoài nét hiện đại ở hai bờ kênh khu vực quận 1, quận 4, quận 7, để du khách cảm nhận được cuộc sống đời thường của người dân TP, quận 8 có thể khai thác thế mạnh truyền thống cảnh buôn bán trên sông, xây dựng chợ nổi để tạo hấp dẫn cho du khách, nhất là cho khách quốc tế. Tuyến này có thể xây dựng tour ngắn đi về bằng đường sông hoặc đi đường sông về bằng đường bộ trong nửa ngày hoặc một ngày.
Là doanh nghiệp (DN) đã khai thác tuyến DLĐT tại TPHCM trong nhiều năm qua, ông An Sơn Lâm, Giám đốc Công ty Du lịch Thuyền buồm Đông Dương nhận định, với cơ sở và các điểm dừng hiện có, DN có thể khai thác ngay tour khám phá nội đô này. Khi TP và các cơ quan chức năng tạo điều kiện để DN đầu tư xây dựng bến tàu đón khách riêng tại bến Bạch Đằng, hoạt động kinh doanh, đón khách đi thuyền thưởng ngoạn trên sông Sài Gòn khá tốt. Hiện DN có 6 thuyền đang khai thác tại bến Bạch Đằng, khách nước ngoài mua dịch vụ du ngoạn trên sông chiếm 90%. Điều đáng mừng, trong đó có nhiều khách lẻ. Tuyến DLĐT nội đô này phù hợp với chương trình city tour, DN sẽ đưa vào khai thác ngay, có thể kết hợp thêm với các điểm tham quan ở quận 5 để làm chương trình phong phú hơn. Ông Lâm cho biết, hiện DN ông đã đóng thêm 2 thuyền loại nhỏ, khoảng 32 chỗ ngồi, đảm bảo độ tĩnh không đi qua được các cầu trên kênh Bến Nghé, Tàu Hủ… có thể đưa vào khai thác trong thời gian tới.
So với các tuyến DLĐT được khảo sát trước đây, tuyến tầm ngắn du ngoạn nội thị này được các nhà nghiên cứu, công ty du lịch đánh giá cao về mức độ khả thi. Ngoài việc cần đầu tư thêm điểm cập bến, hoàn thiện thêm ở một số điểm dừng chân để có thể đưa vào khai thác, vấn đề được nhiều người quan tâm, đề cập đó chính là môi trường nước ở một số khu vực vẫn chưa đảm bảo. Đây được xem là trở ngại lớn nhất khi khai thác tour này. Với dự án hỗ trợ của JICA, chắc chắn môi trường nước ở những khu vực này sẽ dần được khắc phục theo hướng tốt hơn.
Mỹ Hạnh
(Theo báo SGGPO ngày 11/06/2012 )