I. THỰC TRẠNG NGẬP NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 8:
- Quận 8 là một quận ven của nội thành, phía Bắc giáp Quận 5, lấy kênh Tàu Hũ và kênh Ruột Ngựa làm ranh giới tự nhiên, phía Đông giáp Quận 4 và Quận 7, lấy rạch Ông Lớn làm ranh giới tự nhiên, phía Tây và Nam giáp huyện Bình Chánh. Là một trong những quận có địa hình thấp trũng nhất thành phố. Với chu vi gần 32km, diện tích tự nhiên là 19,17km2 bị chia cắt bởi 23 kênh, rạch lớn nhỏ trên địa bàn quận nối các phường lại với nhau và các địa phương khác trong và ngoài thành phố. Quận 8 nằm ngay cửa ngõ phía Nam của Thành phố nên hứng đến 70% nước triều cường từ sông Cần Giuộc đổ về. Hệ thống cống thoát nước quá cũ kỹ, được xây dựng hàng chục năm qua nên bị quá tải, nhất là khi mưa lớn, kết hợp với triều cường. Mặc dù thành phố, quận đã đầu tư xây mới hàng loạt hệ thống thoát nước, áp dụng rất nhiều biện pháp cấp bách, song vẫn không thể giải quyết được vấn đề ngập nước khi các trận mưa lớn cộng với triều cường.
- Các kênh Bến Nghé, kênh Tàu Hũ, rạch Ông Lớn, Ông Nhỏ, Xóm Củi, Ông Nhã, Ruột Ngựa, Rạch Cát, Bà Tàng, Lòng Đèn, Rạch Cùng, Rạch Lào, Lò Gốm, kênh Ngang số 1, kênh ngang số 2, kênh ngang số 3… trong những năm gần đây tình trạng ngập nước ngày một tăng về diện tích, mức độ và thời gian ngập đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và đời sống của nhân dân quận 8. Đặc biệt gần 1000 hộ dân đang sống trên và ven kênh rạch tại địa bàn phường 7, 16. Do hệ thống kênh rạch bị xây cất và lấn chiếm làm nhà ở đã làm hệ thống kênh rạch ngày càng hẹp, tình trạng vứt rác bừa bãi làm chặn bít dòng chảy của các kênh làm phát sinh dịch bệnh, ảnh hưởng sức khỏe nhân dân. Mỗi khi triều cường dâng cao các tuyến đường Phạm Thế Hiển, Ba Tơ, Bình Đông, Phú Định, Nguyễn Ngọc Cung, An Dương Vương thường bị ngập sâu từ 0,4 đến 0,5m. Lúc triều cường đạt đỉnh nhiều con đường không còn phân biệt được đâu là đường, đâu là kênh gây nguy hiểm cho người tham gia lưu thông trên các tuyến đường này. Khi triều cường vào buổi sáng hàng ngàn học sinh từ tiểu học đến trung học phổ thông phải lội trong nước, thực tế đã xảy ra nhiều tai nạn thương tâm mà nguyên nhân do tình trạng ngập nước. Tình trạng ngập nước tại thành phố Hồ Chí Minh nói chung và trên địa bàn Quận 8 nói riêng đang có chiều hướng gia tăng do biến đổi khí hậu phức tạp gây khó khăn, thiệt hại và làm ảnh hưởng đời sống nhân dân không lường trước được đó là nổi bức xúc của nhân dân hiện nay.
- Để khắc phục tình trạng trên, nhiều đoàn lãnh đạo thành phố, quận đi thực tế khảo sát tìm phương án thực hiện hiệu quả chống ngập, giúp nhân dân ổn định, nâng cao đời sống nhân dân, điển hình tại phường 15 quận 8 vừa qua. Là một phường có địa hình thấp trũng, hệ thống thoát nước cũ, thường xuyên ngập nặng khi nước triều cường lên, cuộc sống người dân khó khăn, càng khó khăn hơn khi hàng ngày phải canh nước thủy triều lên xuống để thuận tiện việc đi lại, sinh hoạt làm ăn, buôn bán. Nhiều nhà bị ngập nặng gây lún và thường xuyên phải mang ủng đi trong nhà. Các em học sinh khó khăn khi từ nhà đến trường, nhiều trường hợp thương tâm đã xảy ra do không biết đâu là bờ, đâu là sông, các em không kịp gặp lại bạn bè, thầy cô giáo. Nhiều trường hợp gia đình có người thân bị bệnh không đi kịp đến bệnh viện để chữa trị cũng vì bị ngập nước…Với những khó khăn trên, trong thời gian qua, được sự hỗ trợ của Thành phố, Đảng bộ, chính quyền quận 8 đã triển khai đến nhân dân cùng thực hiện dự án cải thiện môi trường nước. Dự án được triển khai và nhân dân phường đã cùng hưởng ứng thực hiện, không những nhân dân đồng lòng trong thực hiện di dời, giải tỏa mà nhân dân còn đồng lòng đóng góp tham gia thực hiện xã hội hóa nâng hẻm bê tông cho các hẻm khang trang, sạch đẹp góp phần cùng Đảng bộ, chính quyền thực hiện hiệu quả xây dựng bờ kè, chống ngập tại phường 15. Đến nay khi nước triều cường lên, nhân dân không còn lo lắng như trước nữa vì các bờ kè đã được xây dựng xong, hệ thống thoát nước không còn ứ đọng khi mưa xuống và nước thủy triều dâng. Từ hiệu quả đạt được tại phường 15, Đảng bộ, chính quyền quận 8 kiến nghị Thành phố tiếp tục quan tâm thực hiện chống ngập tại phường 7, phường 16. Ngày 30/10/2010 sau khi đi kiểm tra tình hình thực tế đồng chí Lê Thanh Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy đã chỉ đạo xây dựng tường ngăn triều, lắp đặt bơm nước để giải quyết tình trạng ngập cho khu vực phường 7, phường 16 và kết hợp lấy rác trên các tuyến kênh Tàu Hũ, Bến Nghé để tăng khả năng thoát nước.
II. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA CỦA DỰ ÁN XÂY DỰNG BỜ KÈ, CHỐNG NGẬP:
* Mục đích:
- Giải quyết cơ bản tình trạng ngập nước hàng chục năm qua trên địa bàn quận 8 nhất là khu vực phường 7, 16 hiện nay; hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại khi xảy ra ngập do triều cường, mưa lớn, đảm bảo tính mạng người dân, bảo vệ tài sản, công trình, cơ sở sản xuất của nhân dân, doanh nghiệp, góp phần ổn định xã hội, duy trì sản xuất, kinh doanh, đảm bảo sức khỏe, sinh hoạt của nhân dân.
- Ổn định cuộc sống gần 1000 hộ sống trên, ven kênh rạch có cuộc sống tốt hơn khi được tái định cư ở nơi ở mới.
- Sau khi hoàn thành dự án, môi trường được cải thiện, bộ mặt đô thị được chỉnh trang, đời sống của nhân dân được nâng cao, tạo điều kiện phát triển mọi mặt của nhân dân quận 8 nói chung và nhân dân 2 phường, phường 7 và phường 16 nói riêng.
* Ý nghĩa:
- Những bức xúc của nhân dân trong những năm qua cũng là những trăn trở của lãnh đạo thành phố, Đảng bộ và Chính quyền quận 8. Với trách nhiệm trước nhân dân, Đại hội Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ 2010 - 2015 đã xác định chương trình chống ngập là một trong sáu chương trình trọng điểm của thành phố. Đảng bộ, chính quyền quận 8 xác định thực hiện chương trình chỉnh trang đô thị, giải quyết tình trạng ngập nước trên địa bàn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách nhằm giải quyết một cách căn cơ tình trạng ngập nước hàng chục năm qua, ổn định và nâng cao đời sống của nhân dân, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, hạn chế những khó khăn của nhân dân trong cuộc sống hàng ngày với bao bộn bề khó khăn, càng khó khăn hơn khi hàng ngày phải gồng mình gánh chịu những bất lợi do thiên tai gây ra, do biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, bệnh tật phát sinh, thường xuyên đi lại bị cản trở do triều cường ngập… đồng thời, cũng là tiền đề để quận 8 phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội trong những năm tới.
III. QUY MÔ DỰ ÁN:
1. Về quy mô dự án:
- Tên dự án: Dự án đầu tư xây dựng tường ngăn triều, chống ngập trên địa bàn phường 7, phường 16 quận 8.
- Chủ đầu tư dự án: Ban quản lý đầu tư xây dựng công trình quận 8.
- Dự án đầu tư xây dựng kè ngăn triều, chống ngập trên địa bàn phường 7, phường 16 quận 8 được xây dựng tường chắn bê tông cốt thép, xây dựng đê ngăn triều, lắp đặt van ngăn triều, các trạm bơm để bơm tiêu thoát nước và làm đường dân sinh với tổng chiều dài 8.469 m.
- Số hộ bị ảnh hưởng: 269 hộ (Phường 7 có 246 hộ, phường 16 có 23 hộ). Trong đó: có 91 hộ giải tỏa trắng, 95 hộ giải tỏa một phần, 83 hộ bị ảnh hưởng là đất trống.
- Tổng kinh phí thực hiện: 290 tỷ đồng. Trong đó: Xây lắp thực hiện bờ kè 165 tỷ đồng; Giải tỏa, bồi thường các hộ bị ảnh hưởng 125 tỷ đồng.
2. Về chính sách bồi thường, tái định cư cho nhân dân.
2.1 Chính sách bồi thường, hỗ trợ thiệt hại về đất và chi phí đầu tư vào đất còn lại:
- Áp dụng theo Điều 8, Chương II về bồi thường, hỗ trợ về đất của Quyết định số 35/2010/QĐ-UBND ngày 28 tháng 5 năm 2010 của Ủy ban nhân dân thành phố về ban hành Qui định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
- Về hạn mức đất để tính bồi thường, hỗ trợ được áp dụng theo qui định tại Quyết định số 64/2001/QĐ-UB ngày 30/7/2001 và Quyết định số 225/2005/QĐ-UBND ngày 23/12/2005 của Ủy ban nhân dân thành phố.
2.2 Chính sách bồi thường, hỗ trợ về tài sản gắn liền với đất:
- Áp dụng theo điều 26 Quyết định số 35/2010/QĐ-UBND ngày 28/5/2010 của Ủy ban nhân dân thành phố ban hành qui định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
2.3 Chính sách hỗ trợ:
a/ Hỗ trợ di chuyển:
- Đối với hộ dân cư: Trường hợp di chuyển trong thành phố 6.000.000 đồng/hộ. Riêng nhà cấp 4, nhà tạm 4.000.000 đồng/hộ. Trường hợp di chuyển sang tỉnh, thành phố khác mức hỗ trợ là 10.000.000 đồng/hộ.
* Trường hợp phải tháo dỡ, di dời toàn bộ nhà nhưng không bị thu hồi toàn bộ đất, có đủ điều kiện để xây dựng lại nhà tại nơi cũ trên phần diện tích đất còn lại thì được tính hỗ trợ chi phí tháo dỡ, di dời bằng 50% mức hỗ trợ của trường hợp phải di dời đến nơi khác.
- Hộ thu hồi đất có đủ điều kiện bố trí tái định cư, trong thời gian chờ (bố trí vào khu tái định cư) được bố trí vào nhà tạm hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà ở, thời gian và mức hỗ trợ cụ thể theo qui định của Ủy ban nhân dân thành phố.
b/ Hỗ trợ và ổn định cuộc sống:
- Hộ gia đình và cá nhân bị thu hồi toàn bộ nhà ở, đất ở phải di chuyển chỗ ở đến nơi khác được hỗ trợ 1.000.000 đồng cho mỗi nhân khẩu thường trú hoặc có thời gian tạm trú trước khi có quyết định thu hồi đất từ 12 tháng trở lên (không tính đối với các trường hợp thuê, mướn) tại căn nhà phải di chuyển đến nơi khác.
- Trường hợp hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi nhà, đất thuộc diện hộ nghèo (có mã số) thuộc chuẩn nghèo của thành phố theo từng giai đoạn, ngoài việc được hưởng đầy đủ các chính sách bồi thường, hỗ trợ được qui định tại qui định này còn được trợ cấp khó khăn thêm cho mỗi hộ gia đình nghèo là 5.000.000 đồng/hộ nhằm tạo điều kiện thuận lợi để ổn định cuộc sống, qua đó hộ nghèo vượt chuẩn nghèo trong thời gian sớm nhất.
c/ Hỗ trợ đối với gia đình chính sách (có giấy chứng nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền):
- Hộ gia đình chính sách là Mẹ Việt Nam anh hùng, anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, anh hùng lao động được hỗ trợ 6.000.000 đồng/hộ.
- Hộ gia đình thương binh, gia đình liệt sĩ (cha, mẹ, vợ, chồng, con là liệt sĩ) được hỗ trợ 4.000.000 đồng/hộ.
- Gia đình có công cách mạng, gia đình cách mạng lão thành, gia đình cán bộ hưu trí và các đối tượng đang hưởng trợ cấp xã hội thường xuyên khác 2.000.000 đồng/hộ.
- Trường hợp trong một gia đình có nhiều đối tượng chính sách được hưởng như nêu trên thì chỉ tính một mức hỗ trợ của đối tượng có mức hỗ trợ cao nhất.
d/ Hỗ trợ cho các trường hợp sử dụng nhà ở, đất ở không đủ điều kiện được bồi thường, hỗ trợ:
- Đối với hộ gia đình, cá nhân sử dụng nhà ở, đất ở không đủ điều kiện được bồi thường (kể cả trường hợp người đang có hợp đồng thuê nhà không thuộc sở hữu của nhà nước), bị thu hồi và phải di dời, chỉ được xem xét, hỗ trợ chi phí di chuyển qui định hỗ trợ di chuyển theo phần a của chính sách hỗ trợ.
2.4 Về khen thưởng:
- Đối với hộ gia đình bị thu hồi nhà, đất chấp hành tốt chủ trương, chính sách và kế hoạch bồi thường, di chuyển và giao mặt bằng đúng thời hạn sẽ được hưởng chế độ ưu tiên trong chính sách tái định cư của dự án và được thưởng bằng tiện cụ thể như sau:
* Trường hợp hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi toàn bộ nhà, đất 5.000.000 đồng/hộ.
* Trường hợp hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi một phần (hoặc chỉ bị thu hồi một phần đất nông nghiệp) được khen thưởng 2.500.000 đồng/hộ.
* Trường hợp di chuyển và giao mặt bằng sau thời hạn qui định thì không được thưởng.
3. Về tái định cư cho nhân dân:
- Hộ gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất ở (hộ đủ điều kiện bồi thường qui định tại điều 8 của Quyết định số 35/2010/QĐ-UBND ngày 28/5/2010 của Ủy ban nhân dân thành phố về ban hành qui định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh) thì được bố trí tái định cư tại chung cư Vĩnh Lộc B, xã Vĩnh Lộc, huyện Bình Chánh.
- Đối với hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện tái định cư mà số tiền được bồi thường, hỗ trợ nhỏ hơn giá trị một suất tái định cư tối thiểu thì được hỗ trợ khoản chênh lệch đó; trường hợp không nhận căn hộ chung cư nêu trên thì được nhận tiền tương đương với khoản chênh lệch. Cụ thể:
* Diện tích căn hộ chung cư tối thiểu để tính hỗ trợ là 30m2. Phần diện tích lớn hơn 30m2 người bị thu hồi đất phải thanh toán tiền theo quy định.
* Việc áp dụng suất tái định cư tối thiểu 30m2 được áp dụng trong quỹ nhà ở nêu trên có giá bán tái định cư thấp nhất.
* Số tiền được bồi thường, hỗ trợ để làm cơ sở tính hỗ trợ suất tái định cư tối thiểu là tiền bồi thường, hỗ trợ về đất ở.
- Về xử lý phần chênh lệch giá trị giữa giá bồi thường với giá tái định cư. Trong trường hợp bồi thường bằng việc giao căn hộ chung cư tái định cư, nếu có chênh lệch về giá trị thì phần chênh lệch đó được thanh toán bằng tiền theo quy định sau:
* Trường hợp tiền bồi thường, hỗ trợ lớn hơn tiền mua căn hộ chung cư như trên thì người mua chung cư được nhận phần chênh lệch.
* Trường hợp tiền bồi thường, hỗ trợ nhỏ hơn tiền mua căn hộ chung cư như nêu trên thì người tái định cư phải nộp phần chênh lệch.
* Đối với các hộ bị thu hồi toàn bộ nhà, đất đủ điều kiện tái định cư có hoàn cảnh thực sự khó khăn về chỗ ở mới do Ủy ban Nhân dân phường xác nhận nếu tổng giá trị bồi thường, hỗ trợ không đủ thanh toán giá trị căn hộ chung cư nói trên thì Hội đồng bồi thường của dự án xem xét giải quyết trả chậm, trả góp phần giá trị chênh lệch lớn hơn với thời hạn tối đa là mười lăm (15) năm, các khoản nợ được tính theo lãi xuất tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn của Ngân hàng thương mại trên số dư nợ, nhưng số tiền lần đầu nộp phải bằng tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ về nhà và đất đã nhận.
* Hộ gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất ở phải duy chuyển chỗ ở và đủ điều kiện tái định cư mà tự lo chỗ ở thì được hỗ trợ một khoản tiền bằng chi phí đầu tư hạ tầng/m2 theo hướng dẫn tại Công văn số 6994/SXD-QLKTXD ngày 01/9/2010 của Sở Xây dựng thành phố về việc hướng dẫn suất đầu tư hạ tầng để tính chi phí hỗ trợ tự lo chỗ ở của hộ gia đình, cá nhân theo quy định tại Quyết định số 35/2010/QĐ-UBND ngày 28 tháng 5 năm 2010 của Ủy ban nhân dân Thành phố.
* Đối với đất ở không đủ điều kiện được bồi thường về đất ở, có nhà ở, đất ở đang sử dụng bị thu hồi và phải di chuyển toàn bộ đến nơi khác và chỉ được hỗ trợ về đất ở, có thời điểm sử dụng đất từ trước ngày 22 tháng 4 năm 2002 nếu không còn nơi ở nào khác trên địa bàn thành phố, có yêu cầu tái định cư được xem xét giải quyết mua căn hộ chung cư nêu trên theo giá phù hợp với giá chuyển nhượng thực tế trên thị trường do Ủy ban nhân dân quận 8 phê duyệt hoặc cho thuê một căn hộ chung cư trên cơ sở khấu hao 30 năm. Không tính hỗ trợ phần chênh lệch giá trị giữa giá bồi thường với giá tái định cư, không được hỗ trợ chi phí đầu tư hạ tầng và không áp dụng hình thức trả chậm, trả góp.
- Trường hợp nếu người thu hồi đất không đủ khả năng mua nhà ở, đất ở tái định cư thì tùy theo quỹ nhà ở cho người có thu nhập thấp trên địa bàn thành phố sẽ được xem xét giải quyết cho thuê, thuê mua hoặc mua nhà ở có thu nhập thấp theo quy định tại quyết định số 67/2009/QĐ-TTg ngày 24 tháng 4 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành một số cơ chế, chính sách phát triển nhà ở cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị và Thông tư số 36/2009/TT-BXD ngày 16 tháng 11 năm 2009 của Bộ Xây dựng hướng dẫn việc bán, cho thuê, cho thuê mua và quản lý sử dụng nhà ở cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị.
IV. DỰ ÁN CẦN ĐƯỢC SỰ ĐỒNG TÌNH, ỦNG HỘ, HƯỞNG ỨNG CỦA NHÂN DÂN.
Thực hiện Dự án xây dựng bờ kè, chống ngập, giải quyết cơ bản tình trạng ngập nước, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân là trách nhiệm của đảng bộ, chính quyền và nhân dân đối với sự phát triển quận 8 trong tương lai. Trong điều kiện ngân sách cả nước nói chung, thành phố nói riêng đang gặp khó khăn phải gồng mình chống lạm phát, được ghi vốn đầu tư là sự quan tâm đặc biệt của thành phố, xem đây là cơ hội lớn cải thiện điều kiện sống của nhân dân. Do vậy:
- Đảng bộ, chính quyền phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong tuyên truyền và vận động nhân dân đồng thuận chủ trương của Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố về công tác xóa, giảm ngập trên địa bàn quận 8. Đây là dự án có tính nhân văn, giúp Đảng bộ, chính quyền quận 8 ổn định cuộc sống nhân dân, đặc biệt gần 1000 hộ sống trên và ven kênh rạch có cuộc sống ổn định tốt hơn nơi ở mới.
- Công tác tuyên truyền phải được thực hiện thông suốt từ trong tổ chức đảng, nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể phường. Kịp thời nắm bắt tâm tư, của nhân dân, tuyên truyền đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức hiểu rõ và thực hiện trước tiên. Vận động nhân dân cùng thực hiện, khắc phục mọi khó khăn, thực hiện dự án đạt kết quả cao nhất và phải hoàn thành trong năm 2011.
- Cán bộ, đảng viên cần hiểu rõ chủ trương của Đảng bộ, chính quyền, nắm chắc kế hoạch thực hiện, góp phần tuyên truyền, tạo sự đồng thuận trong Đảng và xã hội, vận động gia đình, người thân và nhân dân thực hiện đảm bảo theo kế hoạch và tiến độ thời gian dự án triển khai.
- Nhân dân phường 7, phường 16 tích cực tham gia hưởng ứng, vì đây là cơ hội giúp cho 1000 hộ dân sống trên và ven kênh có chỗ ở ổn định, an toàn, môi trường thông thoát, sạch đẹp đảm bảo sức khỏe cho nhân dân.
Thực hiện thành công Dự án xây dựng bờ kè, chống ngập không những chỉ giúp cho quận 8 thực hiện được chủ trương chỉnh trang đô thị của Thành phố, giúp cho quận nhà đẩy nhanh tiến độ phát triển mà còn giúp cho chính bà con có cuộc sống tốt hơn, phát triển hơn, con em được sống trong môi trường tốt sẽ có điều kiện ăn học, việc làm tốt, phù hợp hơn. Xem đây là cơ hội tốt nhất cần phải tận dụng không để trôi qua trong điều kiện khó khăn hiện nay.
Thay đổi cuộc sống hôm nay là vì thế hệ mai sau của chúng ta.
(Trần Thị Thu Trang – Ban Tuyên Giáo QUQ8)