Nhằm tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với đất đai; khuyến khích tổ chức, cá nhân sử dụng đất tiết kiệm, có hiệu quả, góp phần hạn chế đầu cơ về đất và khuyến khích phát triển thị trường, khắc phục những hạn chế của chính sách thuế nhà, đất hiện hành, ngày 17/6/2010, Quốc Hội đã ban hành Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2012 thay thế Pháp lệnh thuế nhà, đất hiện hành.
- Theo đó, các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất phi nông nghiệp bao gồm: đất ở; đất xây dựng Khu Công nghiệp; đất làm mặt bằng xây dựng cơ sở sản xuất – kinh doanh; đất khai thác, chế biến khoáng sản; đất sản xuất vật liệu xây dựng, làm đồ gốm phải thực hiện đăng ký, kê khai, tính và nộp thuế theo quy định của Luật này.
- Ngoài ra, Luật cũng quy định cụ thể, chi tiết một số loại đất phi nông nghiệp không thuộc đối tượng không chịu thuế: đất phi nông nghiệp sử dụng không vào mục đích kinh doanh thuộc đối tượng không chịu thuế như đất sử dụng vào mục đích công cộng (đất giao thông, thủy lợi; đất xây dựng công trình văn hóa, y tế, giáo dục & đào tạo, thể dục-thể thao phục vụ lợi ích công cộng; đất có di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; đất xây dựng công trình công cộng khác theo quy định của Chính phủ); đất do cơ sở tôn giáo sử dụng; đất làm nghĩa trang, nghĩa địa; đất sông, ngòi, kênh, rạch, suối và mặt nước chuyên dùng; đất có công trình là đình, đền, miếu, am, từ đường, nhà thờ họ; đất xây dựng trụ sở cơ quan, xây dựng công trình sự nghiệp, đất sử dụng vào mục đích quốc phòng-an ninh; đất phi nông nghiệp khác theo quy định của pháp luật.
- Về xác định số thuế phải nộp: Căn cứ vào giá tính thuế và thuế suất. Giá tính thuế được xác định bằng diện tích đất tính thuế nhân với giá của 1m2 đất. Giá 1m2 đất là giá đất theo mục đích sử dụng do UBND tỉnh quy định và được ổn định theo chu kỳ 5 năm, kể từ ngày 01/01/2012.
- Đối với đất ở bao gồm cả trường hợp sử dụng để kinh doanh áp dụng biểu thuế suất lũy tiến từng phần gồm 3 bậc: diện tích trong hạn mức áp dụng thuế suất 0,03%; phần diện tích vượt không quá 3 lần hạn mức áp dụng thuế suất 0,07%; phần diện tích vượt trên 3 lần hạn mức áp dụng thuế suất 0,15%. Hạn mức đất ở làm căn cứ tính thuế là hạn mức giao đất ở mới theo quy định của UBND tỉnh kể từ ngày Luật có hiệu lực thi hành.
- Đất ở nhà nhiều tầng, nhiều hộ ở, nhà chung cư, công trình xây dựng dưới mặt đất áp dụng mức thuế suất 0,03%; đất sản xuất-kinh doanh phi nông nghiệp áp dụng mức thuế suất 0,03%; đất phi nông nghiệp thuộc đối tượng không chịu thuế nếu sử dụng vào mục đích kinh doanh áp dụng mức thuế suất 0,03%; đất sử dụng không đúng mục đích, đất chưa sử dụng theo đúng quy định áp dụng mức thuế suất 0,15%; đất của dự án đầu tư phân kỳ theo đăng ký của nhà đầu tư được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt thì không coi là đất chưa sử dụng và áp dụng mức thuế suất 0,03%. Đất lấn, chiếm áp dụng mức thuế suất 0,2% và không áp dụng hạn mức, việc nộp thuế không phải là căn cứ để công nhận quyền sử dụng đất hợp pháp của người nộp thuế đối với diện tích đất lấn, chiếm.
- Trường hợp người nộp thuế có quyền sử dụng nhiều thửa đất ở thì diện tích tính thuế là tổng diện tích các thửa đất ở tính thuế trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Người nộp thuế được lựa chọn hạn mức đất ở tại một huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh nơi có quyền sử dụng đất. Trường hợp có một hoặc nhiều thửa đất ở vượt hạn mức thì người nộp thuế được lựa chọn một nơi có thửa đất ở vượt hạn mức để xác định diện tích vượt hạn mức của các thửa đất.
- Các trường hợp được miễn thuế, giảm thuế bao gồm:
+ Đất của dự án đầu tư thuộc lĩnh vực đặc biệt khuyến khích đầu tư; dự án đầu tư tại địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn; dự án đầu tư thuộc lĩnh vực khuyến khích đầu tư tại địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn;
+ Đất của doanh nghiệp sử dụng trên 50% số lao động là thương binh, bệnh binh;
+ Đất của cơ sở thực hiện xã hội hóa đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường; đất xây dựng nhà tình nghĩa, nhà đại đoàn kết, cơ sở nuôi dưỡng người già cô đơn, người khuyết tật, trẻ mồ côi; cơ sở chữa bệnh xã hội;
+ Đất ở trong hạn mức tại địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn;
+ Đất ở trong hạn mức của người hoạt động cách mạng trước ngày 19/8/1945; thương binh hạng 1/4, 2/4; người hưởng chính sách như thương binh hạng 1/4, 2/4; bệnh binh hạng 1/3; anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; mẹ Việt Nam anh hùng; cha đẻ, mẹ đẻ, người có công nuôi dưỡng liệt sĩ khi còn nhỏ; vợ, chồng của liệt sĩ; con của liệt sĩ được hưởng trợ cấp hàng tháng; người hoạt động cách mạng bị nhiễm chất độc da cam; người bị nhiễm chất độc da cam mà hoàn cảnh gia đình khó khăn;
+ Đất ở trong hạn mức của hộ nghèo theo quy định của Chính phủ; hộ gia đình, cá nhân trong năm bị thu hồi đất ở theo quy hoạch, kế hoạch được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt được miễn thuế trong năm thực tế có thu hồi đối với đất tại nơi bị thu hồi và đất tại nơi ở mới;
+ Đất có nhà vườn được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xác nhận là di tích lịch sử - văn hóa; người nộp thuế gặp khó khăn do sự kiện bất khả kháng nếu giá trị thiệt hại về đất và nhà trên đất trên 50% giá tính thuế.
Giảm 50% số thuế phải nộp cho các trường hợp như: đất của dự án đầu tư thuộc lĩnh vực khuyến khích đầu tư; dự án đầu tư tại địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn; đất của doanh nghiệp sử dụng từ 20 - 50% số lao động là thương binh, bệnh binh; đất ở trong hạn mức tại địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn; đất ở trong hạn mức của thương binh hạng 3/4, 4/4; người hưởng chính sách như thương binh hạng 3/4, 4/4; bệnh binh hạng 2/3, 3/3; con của liệt sĩ không được hưởng trợ cấp hàng tháng; người nộp thuế gặp khó khăn do sự kiện bất khả kháng nếu giá trị thiệt hại về đất và nhà từ trên 20 - 50% giá tính thuế.
(Nguyễn Văn Dũng – Phòng tư pháp Quận 8)